ถัดจากตอนที่แล้ว ที่เราได้เที่ยวบ่อน้ำพุร้อนพระร่วง กันมาแล้ว ก็มาต่อกับสถานที่ท่องเที่ยวมรดกโลกกันบ้าง นั่นคือ อุทยานประวัติศาสตร์ จ.กำแพงเพชร ที่ตั้งอยู่ใน ต.หนองปลิง อ.เมือง จ.กำแพงเพชร ฝั่งตะวันออกของแม่น้ำปิง เรียกว่าอยู่กลางเมืองเลยทีเดียว เลยวงเวียนน้ำพุไปไม่กี่ร้อยเมตร เป็นโบราณสถานที่ก่อสร้างด้วยหินศิลาแลงอายุกว่า 700 ปี เคยเป็นเมืองเก่าที่เจริญรุ่งเรืองมาตั้งแต่สมัยทวารวดี มีพื้นที่ประมาณ 3.4 ตารางกิโลเมตร แบ่งออกเป็น 2 เขต คือ เขตภายในกำแพงเมือง พื้นที่ 503 ไร่ และเขตนอกกำแพงเมืองหรือที่เรียกกันว่าเขตอรัญญิก พื้นที่ 1,611 ไร่ ตั้งอยู่บนเขาลูกรังขนาดย่อม
โดยในบริเวณที่ตั้งจังหวัดกำแพงเพชรปัจจุบันได้ค้นพบหลักฐานเมืองโบราณในลุ่มแม่น้ำปิง คือ เมืองแปบ เมืองเทพนคร เมืองไตรตรึงษ์ เมืองพาน เมืองนครชุม และเมืองชากังราว เพราะความอุดมสมบูรณ์ของลุ่มน้ำปิง ทำให้เกิดการตั้งบ้านเมืองทำมาหากิน ซึ่งแต่ละเมืองอยู่ไม่ห่างกันมากนัก เมืองที่ตั้งในยุคแรก ๆ น่าจะเป็นเมืองแปบที่มีตำนานเล่าว่าเป็นเมืองที่ตั้งอยู่ฝั่งนครชุม บริเวณตรงกันข้ามกับเมืองกำแพงเพชรในปัจจุบัน
จากหลักฐานจารึกหลักที่ 3 (ศิลาจารึกนครชุม) พ.ศ.1900 กล่าวถึงเหตุการณ์ที่ พระมหาธรรมราชาที่ 1 (ลิไท) เสด็จไปพระบรมธาตุ เมืองนครชุมว่า “หากเอาพระศรีรัตนมหาธาตุอันนี้มาสถาปนาในเมืองนครชุม” เมืองนครชุมน่าจะเป็นเมืองใหญ่และมีความสำคัญในสมัยสุโขทัย แต่มาหมดอำนาจและเป็นเมืองเล็กๆ ในสมัยอยุธยา ส่วนเมืองชากังราวยังคงมีอำนาจอยู่ในฝั่งตะวันออกและเรียกชื่อเมืองว่า กำแพงเพชรในสมัยอยุธยา เพราะหลังจากพระมหาธรรมราชาลิไทสวรรคต (พ.ศ. 1913 – 1914) เมืองต่าง ๆ ในแคว้นสุโขทัยแตกแยก บางเมืองหันมาเป็นพันธมิตรกับอยุธยา ชื่อเมืองกำแพงเพชรปรากฏ ในศิลาจารึกหลักที่ 38 หรือจารึกกฎหมายลักษณะโจรกล่าวพระนามจักรพรรดิราชได้ขึ้นเสวยราชสมบัติที่เมืองกำแพงเพชร เมื่อ พ.ศ. 1940 เชื่อกันว่ากษัตริย์อยุธยาต้องการให้ศูนย์กลางของอำนาจจากเมืองนครชุมเดิม ย้ายมาอยู่ที่เมืองชากังราวหรือกำแพงเพชรนั่นเอง และภายหลังการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 พ.ศ. 2530 เมืองกำแพงเพชร ได้ลดบทบาทลงและคงจะร้างไปในที่สุด
นอกจากนี้เมืองกำแพงเพชรยังเป็นเมืองที่สองที่สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้ครองเมือง มีบรรดา ศักดิ์เป็น " พระยาวชิรปราการ" ต่อมาในปี พ.ศ. 2459 ได้เปลี่ยนเมืองกำแพงเพชรเป็นจังหวัดกำแพง เพชร และเมื่อวันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2534 องค์การศึกษาวิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือ UNESCO ประกาศให้ อุทยานประวัติศาสตร์กำแพงเพชร เป็น "มรดกโลก" ร่วมกับอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัยและอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย
ท่านสามารถขับรถไปจอดใกล้ประตูอุทยานและเดินเที่ยวชมภายในได้ โดยเสียค่าเข้าชมเล็กน้อย กับการศึกษาประวัติศาสตร์เมืองโบราณ มีแผ่นป้ายแสดงข้อมูลในจุดต่าง ๆ มากมาย ถ้าจะเดินให้ทั่วจริง ๆ ก็คงใช้เวลากันเป็นวัน ๆ เลยทีเดียว
อ่าน กำแพงเพชร : เที่ยวน้ำตก เมืองมรดกโลก(ตอนที่ 1) บ่อน้ำพุร้อนพระร่วง
กำแพงเพชร : เที่ยวน้ำตก เมืองมรดกโลก(ตอนที่ 2) อุทยานประวัติศาสตร์
กำแพงเพชร : เที่ยวน้ำตก เมืองมรดกโลก(ตอนที่ 3) น้ำตกคลองลานและอื่น ๆ
กำแพงเพชร : เที่ยวน้ำตก เมืองมรดกโลก(ตอนที่ 4) ขนม & ของฝาก
ปล. ขอบคุณข้อมูลประวัติศาสตร์จาก กองโบราณคดี กรมศิลปากร
